Astigmat, hem çocuklarda hem yetişkinlerde sıkça görülen bir görme bozukluğudur. Genellikle miyop ya da hipermetrop ile birlikte seyreder ve görme kalitesini belirgin şekilde etkileyebilir.
Astigmat, gözün kornea ya da merceğinin (lens) düzgün olmayan bir şekilde kavislenmesi sonucu ışığın retinaya odaklanamamasıdır. Normalde kornea yuvarlak bir futbol topu gibi olmalıdır; astigmatlı bir gözde ise kornea daha çok rugby topu gibi ovaldir. Bu da görüntülerin bulanık, çift ya da dağınık algılanmasına neden olur.
Astigmat Nasıl Anlaşılır?
Astigmatın belirtileri kişiden kişiye değişebilir, ancak çoğu kişide görme kalitesini doğrudan etkileyen benzer şikâyetler görülür. Astigmatı olan bireyler hem yakın mesafede hem de uzak mesafede bulanık görme yaşayabilir. Bu, genellikle yazıları okumayı ve yüzleri tanımayı zorlaştırır.
Yaygın astigmat belirtileri şunlardır:
- Yazıların veya şekillerin gölgeli, çift ya da dağınık görünmesi
- Gözleri kısmadan net görememe
- Sık göz yorgunluğu ve gözleri ovuşturma ihtiyacı
- Uzun süre kitap okumak veya bilgisayar kullanmakla tetiklenen baş ağrıları
- Gece araba kullanırken ışıkların dağılması veya yansıması
Bu belirtiler başka görme sorunlarıyla da karıştırılabilir. Bu yüzden şüphe duyulduğunda mutlaka bir göz uzmanına başvurulmalıdır. Özellikle çocuklarda bu belirtiler okul başarısını düşürebilir, bu nedenle erken teşhis kritik önemdedir.
Neden Astigmat Olur?
“Astigmat neden olur?” sorusu, bu görme bozukluğunun kalıcı mı yoksa geçici mi olduğunu merak edenler için oldukça yaygındır. Astigmatın başlıca nedeni, gözün ön yüzeyindeki korneanın veya göz içi merceğin düzgün olmayan eğrilikler göstermesidir.
Başlıca nedenler:
- Genetik faktörler: Astigmat çoğu zaman doğuştan gelir. Aile bireylerinde varsa, görülme riski yüksektir.
- Göz travmaları: Gözde oluşan darbeler veya cerrahi müdahaleler kornea şeklinin bozulmasına neden olabilir.
- Keratokonus gibi hastalıklar: Kornea incelmesi ve şekil bozukluğu oluşturan bu hastalık astigmatın şiddetlenmesine yol açabilir.
- Kornea iltihapları veya skar dokuları: Görme yüzeyini bozarak kırılmayı etkiler.
Doğal olarak oluşabileceği gibi çevresel etkilerle de şekillenebilir. Bu nedenle astigmat zamanla artabileceği gibi sabit de kalabilir.
Astigmat Nasıl Teşhis Edilir?
Göz doktorları astigmatı teşhis etmek için çeşitli testler kullanır:
- Refraksiyon testi: Gözün odaklama gücü ölçülür.
- Keratometri: Kornea eğriliği analiz edilir.
- Topografi: Korneanın haritası çıkarılır, düzensizlik detaylı şekilde görüntülenir.
Bu testler ağrısızdır ve gözlük ya da lens reçetesi için temel oluşturur.
Astigmat Tedavisi Nasıl Yapılır?
Astigmat tedavisi, kişinin yaşına, astigmat derecesine ve göz yapısına göre belirlenir. Doğru tedavi ile astigmat kaynaklı bulanık görme ve diğer belirtiler büyük ölçüde giderilebilir.
Gözlükle Astigmat Tedavisi
Gözlük, astigmat için en güvenli ve yaygın kullanılan tedavi yöntemidir. Silindirik camlar, ışığın doğru şekilde odaklanmasını sağlar. Özellikle çocuklar ve yaşlılar için ideal bir çözümdür. Ayrıca ekonomik ve pratiktir.
Kontakt Lens Tedavisi
Astigmat için özel olarak tasarlanmış torik kontakt lensler, kornea eğriliğini dengeleyerek net görüş sağlar. Gözlük istemeyen veya aktif yaşam süren kişiler için uygundur. Lens kullanımının ayrıca bir dikkat edilmesi gereken noktaları vardır.
Lazerle Astigmat Tedavisi (LASIK – Excimer Lazer)
Uygun adaylarda, lazer tedavisi ile astigmat kalıcı olarak düzeltilebilir. LASIK veya PRK gibi yöntemlerle korneanın şekli yeniden yapılandırılır. Orta düzey astigmatı olan ve göz yapısı uygun kişilerde başarılı sonuçlar alınır.
Tedavi yöntemi ne olursa olsun, öncesinde detaylı bir göz muayenesi ve ölçüm yapılması şarttır. Göz hekiminiz, sizin için en uygun tedavi planını belirleyecektir.
Astigmat Geçer mi?
Astigmat kendi kendine geçmez. Ancak uygun tedavi ile görme kalitesi ciddi şekilde artırılabilir. Düzenli göz muayenesi ile derecenin değişip değişmediği takip edilir.
